* محمدمهدی بهداروند
تأکید رهبر انقلاب بر «شتاب لازم در پیشرفت دانش و فناوری در همه‌ی بخش‌ها» به‌ویژه در شرایطی که دشمنان ملت ایران فرماندهان برجسته و دانشمندان هسته‌ای را هدف ترور قرار داده‌اند، یک دستور کار راهبردی و حیاتی برای آینده کشور است. این فراز نه تنها یک توصیه علمی بلکه یک مأموریت ملی و امنیتی است که بار اصلی تحقق آن بر دوش معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری نهاده شده است. دشمن تصور می‌کرد با حذف دانشمندان و فرماندهان می‌تواند جریان علمی و نظامی کشور را متوقف سازد، اما واقعیت این است که هر شهادت، چراغی تازه برای ادامه‌ی مسیر روشن می‌کند. بنابراین معاونت علمی باید نقش ستاد فرماندهی در جبهه‌ی علم را ایفا کند؛ همان‌طور که ستادهای نظامی مسئول اداره‌ی میدان‌های سخت هستند.
شتاب علمی برای ایران تنها به معنای رقابت فناورانه با دیگر کشورها نیست، بلکه ابزار بقا و عزت ملی است. در جهانی که جنگ‌ها به سرعت از میدان‌های سخت به عرصه‌های فناورانه منتقل می‌شوند، کشوری می‌تواند استقلال خود را حفظ کند که در تولید فناوری‌های کلیدی گوی سبقت را برباید. پهپادها، جنگ سایبری، هوش مصنوعی، انرژی‌های نو، فناوری هسته‌ای، و زیست‌فناوری تنها نمونه‌هایی هستند که نشان می‌دهند امنیت ملی امروز بدون پشتوانه علمی تحقق‌پذیر نیست. معاونت علمی ریاست جمهوری وظیفه دارد این حوزه‌ها را به‌عنوان خطوط مقدم جبهه علمی سازماندهی و پشتیبانی کند.
پیشرفت‌های ایران در چهار دهه گذشته نشان داد ، هر جا حرکت علمی شتاب گرفت، دشمن ناکام ماند. توسعه صنعت موشکی، فناوری هسته‌ای، داروسازی در تحریم، و صنعت پهپاد نمونه‌های روشن این حقیقت‌اند. اما دشمن با درک اهمیت همین حوزه‌ها، تلاش کرده است با ترور دانشمندان یا تحریم علمی و فناورانه روند رشد ایران را متوقف کند. از همین روست که رهبر انقلاب «شتاب» را اصل دانسته‌اند؛ زیرا تنها با سرعت‌بخشیدن به چرخه‌ی تولید دانش، جایگزینی نخبگان شهید و مقابله با محدودیت‌ها ممکن می‌شود.در این مسیر چند وظیفه کلیدی بر دوش معاونت علمی است. نخست، ساماندهی نخبگان و حمایت همه‌جانبه از آنان؛ هم از حیث معیشتی، هم پژوهشی، و هم امنیتی. دانشمندان امروز همانند فرماندهان خط مقدم‌اند و نیازمند چتر حفاظتی ویژه هستند. دوم، تقویت شرکت‌های دانش‌بنیان به‌ویژه در حوزه‌های راهبردی که مستقیم به امنیت و استقلال کشور مرتبط‌اند. این شرکت‌ها باید بازوی اجرایی معاونت علمی در میدان اقتصاد و صنعت باشند. سوم، پیوند دادن دانشگاه و صنعت با نهادهای نظامی و دفاعی. پروژه‌های مشترک میان دانشگاه‌ها، نیروهای مسلح و بخش خصوصی دانش‌بنیان می‌تواند بسیاری از نیازهای امنیتی کشور را با سرعت و هزینه کمتر تأمین کند. چهارم، دیپلماسی علمی فعال است. همان‌طور که تحریم اقتصادی در سال‌های اخیر با همکاری با کشورهای دوست تا حدی بی‌اثر شد، تحریم علمی نیز باید با شبکه‌سازی میان کشورهای مستقل و جهان جنوب شکسته شود.
ادامه در صفحه 8