یک کارشناس حوزه آب گفت: بی‌توجهی‌ها باعث شده دشت‌های کشور یکی پس از دیگری ممنوعه شوند. به این معنا که بارش سالانه دیگر پاسخگوی نیازها نبوده و تراز آبی کشور منفی شده است. مصطفی فدائی‌فرد در گفت‌وگو با ایلنا، در ارزیابی بحران آب در کشور اظهار داشت: بحران آب در ایران یکی از بزرگترین مشکلاتی است که در سال‌های اخیر تمام جوانب زندگی و صنعت و کشاورزی را تحت تاثیر قرار داده است. دلایل زیادی برای رخ دادن این بحران وجود دارد که برخی به شرایط آب و هوایی و اقلیمی مرتبط بوده و بخش بزرگتر، به دلیل سوءمدیریت در این حوزه است. وی افزود: آثار و تبعات مخرب بحران آب که منجر به قطع آب و برق صنایع و کشاورزی شده است در طی همین زمان بطور کامل دیده نخواهد شد و خسارات جبران‌ناپذیر آن، طی ماه‌ها و یا حتی سال‌های آینده خودنمایی خواهد شد. این کارشناس حوزه آب تصریح کرد: بحران آب در ایران، نزدیک به دو دهه است که تبدیل به مسئله‌ای مهم برای مردم و کارشناسان کشور شده است با این وجود به نظر می‌رسد که این موضوع از سوی مسئولین هنوز جدی گرفته نشده است. این در حالی است که دولت در قبال این موضوع مهم‌ترین نقش را دارد که باید سیاست‌گذاری مناسبی در جهت مدیریت آب انجام دهد ولی واقعیت اینکه به عنوان یکی از اولویت‌های اصلی کشور توجه کافی نمی‌شود و نبود برنامه مدون و کارکردِ بخشی سازمان‌های مختلف در زمینه آب باعث بدترشدن وضعیت منابع آبی کشور شده است. وی با بیان اینکه نهادهای سیاست‌گذار در زمینه منابع آب در کشور ما هنوز نتوانسته‌اند به سیاست‌های منسجم و مشخص در زمینه درک بحران آب و چاره‌جویی اصولی بحران دست یابند، گفت: در بخش نهادهای اجرایی نیز هر نهاد مرتبط با آب در کشور بدون توجه به بحران آب و تبعات اجرای سیاست‌های بخشی بر منابع آب، سعی در تأمین آب بیشتر در راستای اهداف سازمانی خود دارد. نبود سیاست‌های منسجم و کارشناسی برای مواجهه با بحران آب و اجرای سیاست‌های بخشی بدون توجه کافی به کمبود منابع آب باعث شده که سیاست‌های توسعه‌ای کشور بر منابع آب فشار زیادی وارد کرده و چالش‌های بحران آب هر روز بیشتر شوند. فدائی‌فرد با بیان اینکه بحران آب در سیاست‌گذاری کلان کشور جایگاه مناسبی ندارد و این امر باعث عدم برنامه‌ریزی مشخص و جامع‌نگر برای مواجهه با بحران شده است، افزود: برنامه‌های موجود نیز به علت بخشی‌بودن و عدم هماهنگی نهادها و سازمان‌های متولی امر آب به سرانجام مناسبی نرسیده است.
وی اظهار داشت: اکنون ذخایر موجود در سدهای تامین‌کننده آب تهران در پایین‌ترین وضعیت خود در یک قرن اخیر قرار دارد، یک مسئله مهم در این رهگذر این است که هرگاه با مشکل کم آبی مواجه می شویم دولتها بلافاصله از مردم می خواهند که صرفه‌جویی کنند، سوال اینکه نقش دولتها در این میان چیست؟ کل مصرف شرب چه اندازه است که صرفه‌جویی مردم چاره‌ساز باشد؟ با وجود قوانین بسیار فراوان در این زمینه، دولتها چه اقدامی در راستای اجرای آنها انجام داده‌اند؟ این در حالیست که حجم زیادی از آب موجود در کشور در بخش کشاورزی صرف می‌شود در حالیکه طبق قانون سند ملی امنیت غذایی که در سال ۱۴۰۲ تصویب و ابلاغ شد، باید تا افق ۱۴۱۱ حدود ۳۰ میلیارد متر مکعب مصرف آب در بخش کشاورزی کاهش یابد و با گذشت بیش از ۲ سال از تصویب آن، هیچ اقدامی در این زمینه انجام بپذیرفته است. این پژوهشگر حوزه آب ادامه داد: در چنین وضعیتی، در سال‌های گذشته به جای اینکه مسئولین تمهیداتی اعمال کنند که بتواند ما را در برابر چنین شرایطی محافظت کنند، نه‌تنها به این سمت حرکت نکرده‌ایم بلکه باعث وخیم‌تر شدن شرایط هم شده است، مطابق آماری منتشر شده، حدود ۳۰ درصد از منابع آب شرب تهران هدر می‌رود و به دست مصرف‌کننده نمی‌رسد، یعنی با سیستم لوله‌های فرسوده‌ای در تهران روبرو هستیم، در چنین شرایطی هیچ انگیزه‌ای برای صرفه‌جویی آب بین مردم وجود نخواهد داشت از سوی دیگر به دلیل کاهش اعتماد، مردم هیچ علاقه‌ای به همکاری ندارند و چه‌بسا در جهت معکوس عمل کنند. وی با بیان اینکه جداسازی آب شرب و بهداشت در بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته حتی کشورهایی که با مشکل کمبود آب مواجه نیستند، اجرا شده است، گفت: در کشور ما بخش قابل توجهی از آب کشور در تامین برق هدر می‌رود، این نوع تولید برق بسیار آب‌بر است، در حالی که ایران کشوری است که می‌توانست از طریق انرژی خورشیدی و بادی به اندازه نیاز و حتی بیشتر از آن، برق تولید و حتی صادر کند. فدائی‌فرد با اشاره به توسعه بی‌رویه کشاورزی و صادرات محصولات کشاورزی آب‌بر تصریح کرد: سوال اینکه از سال ۱۴۰۲ که سند ملی امنیت غذایی تصویب و ابلاغ شد آیا اقدامی در راستای اجرای آن صورت گرفته است؟ در حالیکه مطابق این سند باید تا افق ۱۴۱۱ حدود ۳۰ میلیارد متر مکعب مصرف آب در بخش کشاورزی کاهش یابد، همچنین ۱۵ میلیارد متر مکعب مصرف آب در بخش خدمات، صنعت و شرب کم شود، در مجموع باید ناترازی به ۱۰۵ میلیارد متر مکعب در افق ۱۴۰۹ برسد، یعنی باید سالانه بین ۶ تا ۶.۵ میلیارد متر مکعب صرفه‌جویی در مصرف آب صورت گیرد و از محل صرفه‌جویی در بخش کشاورزی می‌توانستیم نیازهای آب شرب را تامین کنیم. وی ادامه داد: اکنون در تهران حدود یک میلیارد متر مکعب فاضلاب شهری وجود دارد که اگر می‌توانستیم از این میزان در بازچرخانی آب استفاده کنیم بخش زیادی از نیازهای بهداشتی و آب مورد نیاز فضای سبز تامین می‌شد و دیگر با چنین بحرانی روبرو نمی‌شدیم، در صورتی‌که آمارها می‌گویند کمتر از ۱۰ درصد این حجم فاضلاب تصفیه و بازچرخانی می‌شود، اگر دولت روی بازچرخانی آب سرمایه‌گذاری می‌کرد اکنون با چنین مشکلی مواجه نبودیم. در این خصوص تمام مجوزهای قانونی و اسناد بالادستی وجود دارد اما هیچ عزمی برای اجرای آنها دیده نمی‌شود و شیوه‌ای که در پیش گرفته‌ایم امنیت غذایی را به مخاطره انداخته است.
این کارشناس حوزه آب اذعان کرد: مطابق با سند ملی امنیت غذایی، باید مصرف آب ۳۰ میلیارد متر مکعب کاهش یابد اما با این وجود در ۲ سالی که این سند تصویب شد حتی یک گام کوچک به سمت اجرایی شدن آن برداشته نشده است. وی اظهار داشت: با تمام اینها هنوز فرصت جبران وجود دارد، باید برای اجرایی شدن قوانین مربوطه هر چه سریعتر اقدامات لازم صورت گیرد، باید حداقل به مدت یک سال مصرف آب در بخش کشاورزی متوقف شود در مقابل، دولت خسارت کشاورزان را پرداخت کند، اکنون در تهران بیش از ۵۰۰ میلیون متر مکعب آب در بخش کشاورزی مصرف می‌شود که می‌توان با متوقف کردن کشت‌ها و اعلام شرایط فوق‌العاده، اجازه مصرف این میزان آب را نداد و آنرا به سمت حوزه شرب هدایت کرد و در این مدت هم مکانیسم‌های بازدارنده‌ای ایجاد کرد.باید سیستم غرقابی در کشاورزی به طور کامل متوقف شود، در شهرهایی مانند تهران، کشاورزی فقط از نوع هیدروپونیک و گلخانه‌ای مجاز باشد، می‌توانیم به این ترتیب کشور به خصوص استان‌هایی مانند تهران که با بحران روبرو هستند را مدیریت کنیم. فدائی‌فرد گفت: بیشترین مصرف آب را در بخش‌های کشاورزی شاهد هستیم و سالانه مقدار زیادی از آب سفره‌های زیرمینی و چاه و قنات‌ها توسط مزارع کشاورزی استفاده می‌شود. علاوه براین، در کشاورزی از کودهای شیمیایی و آفت‌کش‌های شیمیایی به وفور استفاده شده و به همین دلیل منجر به آلوده شدن آب‌ها می‌شوند. استفاده از روش‌های آبیاری نوین از جمله آبیاری قطره‌ای و انتخاب محصولات مناسب با هر اقلیم برای کشت از جمله راهکارهای مدیریت آب در این حوزه است. وی افزود: یکی از بهترین راهکارهای مدیریت بحران آب در ایران و سایر کشورها، بازیافت فاضلاب و بازگردانی آب‌های خاکستری است. استفاده از تجهیزات تصفیه فاضلاب در کارخانه‌ها، کشتارگاه‌ها، واحدهای درمانی و آب های خاکستری تولید شده در مناطق مسکونی یکی از بهترین راهکارها برای استفاده مجدد از این آب در کشاورزی و واحدهای صنعتی هستند. بسیاری از کشورها موفق به بازیافت ۱۰۰ درصدی فاضلاب و بازگردانی حدود ۸۰ درصد آنها برای مصرف در بخش های کشاورزی و صنعتی شده‌اند. این کارشناس حوزه آب تصریح کرد: مناطق شرقی و مرکزی و همچنین جنوب ایران به شدت با بحران آب مواجه هستند و به همین دلیل از چاه‌ها و برکه‌هایی با آب‌های غیراستاندارد استفاده می‌کنند. به منظور عبور از این شرایط و حفظ سلامتی، بهتر است با استفاده از تجهیزات تصفیه آب، آلودگی‌ها و میکروب و میکروارگانیسم‌های موجود در آنها از بین بروند.