* سیده مینا دیوبند

در دنیای پرسرعت امروز، بسیاری از مدیران و کارآفرینان باور دارند که «سخت‌کوشی بی‌وقفه» تنها راه رسیدن به موفقیت است. آنها ساعت‌های طولانی کار می‌کنند، ایمیل‌های کاری را تا پاسی از شب پاسخ می‌دهند، و حتی در تعطیلات نیز از جلسات مجازی و چک‌کردن مداوم پیام‌ها دست برنمی‌دارند. اما آیا این سبک مدیریت واقعاً پایدار و مؤثر است؟ یا برعکس، به مرور زمان باعث کاهش بهره‌وری، خلاقیت، و حتی آسیب به سلامت روانی و جسمانی افراد می‌شود؟   

تحقیقات نشان می‌دهد که عدم تعادل بین کار و زندگی نه‌تنها عملکرد فردی و سازمانی را تضعیف می‌کند، بلکه هزینه‌های پنهانی را نیز به کسب‌وکارها تحمیل می‌نماید. سازمان جهانی کار در گزارشی هشدار داده است که کارمندان خسته و تحت استرس، تا ۴۰٪ بیشتر مرتکب خطا می‌شوند، خلاقیت شان کاهش می‌یابد و احتمال ترک شغل در آنها افزایش پیدا می‌کند. از سوی دیگر، رهبرانی که مرزی بین کار و استراحت قائل نمی‌شوند، ناخواسته این فرهنگ سمی را به تیم خود منتقل می‌کنند و در بلندمدت، سازمان را با پدیده فرسودگی شغلی مواجه می‌سازند.   
برخلاف تصور رایج، زمان استراحت و تعطیلات اتلاف وقت محسوب نمی‌شود، بلکه نوعی سرمایه‌گذاری هوشمند بر روی مهم‌ترین دارایی هر کسب‌وکار، یعنی نیروی انسانی، است. شرکت‌های پیشروی جهان مانند گوگل، مایکروسافت، و نتفلیکس به‌خوبی دریافته‌اند که سیاست‌های انعطاف‌پذیر مرخصی و تشویق به استراحت، نه از روی سخاوت، بلکه یک استراتژی کلیدی برای حفظ بهره‌وری و نوآوری است.  
مطالعه‌ای در دانشگاه استنفورد نشان داد که بهره‌وری کارمندان پس از ۵۰ ساعت کار در هفته به‌شدت کاهش می‌یابد و پس از ۵۵ ساعت، تقریباً بی‌فایده می‌شود. در مقابل، کارمندانی که به‌طور منظم استراحت می‌کنند و تعطیلات را جدی می‌گیرند تصمیم‌های منطقی‌تر و سریع‌تری می‌گیرند، خلاقیت و توانایی حل مسئله در آنها افزایش می‌یابد، و انرژی و انگیزه بیشتری برای همکاری در تیم دارند.   فرسودگی شغلی یکی از بزرگ‌ترین تهدیدها برای سازمان‌های امروزی است. این پدیده زمانی رخ می‌دهد که افراد برای مدت طولانی تحت فشار کاری زیاد قرار بگیرند، بدون آنکه فرصتی برای بازیابی انرژی داشته باشند. 
علائم آن شامل خستگی مزمن، کاهش عملکرد، بی‌علاقگی به کار، و حتی مشکلات جسمانی مانند سردرد، اختلال خواب، و تضعیف سیستم ایمنی است.   براساس گزارش گالوپ، کارمندانی که دچار فرسودگی شغلی می‌شوند ۲٫۶ برابر بیشتر احتمال دارد به دنبال شغل جدید باشند، ۱۳٪ کمتر اعتمادبه‌نفس در عملکرد شغلی دارند، و ۴۳٪ بیشتر احتمال دارد که مرتکب اشتباهات پرهزینه شوند. 
 این آمارها نشان می‌دهد که نادیده گرفتن نیاز به استراحت، نه‌تنها به فرد آسیب می‌زند، بلکه هزینه‌های سنگینی نیز بر دوش سازمان می‌گذارد.  
اگر می‌خواهید سازمانی سالم، خلاق، و پایدار داشته باشید، باید سیاست‌هایی را اجرا کنید که به کارمندان اجازه دهد بدون احساس گناه استراحت کنند. کارمندان از رفتار رهبران الگو می‌گیرند. اگر مدیرعامل یا اعضای تیم مدیریت، حتی در تعطیلات نیز مدام آنلاین باشند و به ایمیل‌ها پاسخ دهند، کارمندان نیز احساس می‌کنند که موظف هستند همین کار را انجام دهند. در مقابل، اگر رهبران سازمان مرزهای مشخصی بین کار و استراحت تعیین کنند، این فرهنگ در کل سازمان نهادینه می‌شود.  
بسیاری از کارمندان حتی در روزهای مرخصی نیز استرس کار دارند، زیرا می‌ترسند از جریان امور عقب بمانند. برای جلوگیری از این مشکل باید قوانین روشنی درباره پاسخ‌دادن به ایمیل و تماس‌های کاری در تعطیلات وضع کرد، از ابزارهای خودکار مانند پاسخ‌دهی ایمیل استفاده کرد، و حق قطع ارتباط را به رسمیت شناخت.   یکی از دلایل اصلی اضافه‌کاری و استرس، انتظارات غیرواقع‌بینانه از کارمندان است. مدیران باید بار کاری تیم را به‌طور منظم بررسی کنند، از تکنیک‌های مدیریت پروژه مانند اولویت‌بندی وظایف و تفویض اختیار استفاده کنند، و در صورت نیاز، منابع یا زمان بیشتری اختصاص دهند.  
برخی از شرکت‌های پیشرو به کارمندان اجازه می‌دهند ساعت کاری شناور داشته باشند یا حتی هفته‌های کاری چهارروزه را تجربه کنند. تحقیقات نشان داده که این سیاست‌ها نه‌تنها بهره‌وری را کاهش نمی‌دهد، بلکه رضایت شغلی و تعادل زندگی کاری را بهبود می‌بخشد.   نه‌تنها تعطیلات، بلکه استراحت‌های کوتاه در طول روز نیز حیاتی هستند. مطالعات نشان می‌دهد که کارمندان پس از ۹۰ دقیقه کار متمرکز، به ۱۵-۲۰ دقیقه استراحت نیاز دارند تا بازدهی خود را حفظ کنند. برخی از روش‌های مؤثر شامل پیاده‌روی کوتاه، مدیتیشن یا تنفس عمیق، و دور شدن از صفحه نمایش است.  
سازمان‌هایی که به استراحت به‌عنوان یک ضرورت استراتژیک نگاه می‌کنند، نه‌تنها نیروی انسانی سالم‌تر و وفادارتری دارند، بلکه در بلندمدت رقابت‌پذیرتر می‌مانند. برخلاف تصور قدیمی که “هرچه بیشتر کار کنی، موفق‌تر می‌شوی”، علم مدیریت امروز ثابت کرده که کیفیت کار بسیار مهم‌تر از کمیت ساعت‌های کاری است.  بیایید مرزهای کار و زندگی را نه با دیوارهای سخت، بلکه با احترام متقابل تعریف کنیم. زیرا موفقیت واقعی زمانی به دست می‌آید که انسان‌ها در مرکز توجه باشند، نه فقط خروجی کار. پس به خود و تیم‌تان اجازه دهید استراحت کنید، بازیابی انرژی کنید، و با ذهنی تازه بازگردید. زیرا تنها در این صورت است که می‌توانید در مسیر طولانی موفقیت، پایدار و پرانرژی باقی بمانید.   به یاد داشته باشید: “شما نمی‌توانید در یک رودخانه خالی، آب برداشت کنید. گاهی باید اجازه دهید جریان زندگی دوباره انرژی تان را تامین نماید.