* دکتر مصطفی یحیایی
در دنیای امروز که ارتباطات نقش کلیدی در تمام جنبه‌های زندگی ایفا می‌کند، پرورش مهارت‌های روابط عمومی در کودکان نه یک انتخاب، بلکه یک ضرورت است. ما به عنوان والدین و مربیان مسئولیت داریم فرزندانی تربیت کنیم که نه تنها از نظر علمی قوی باشند، بلکه بتوانند به خوبی با دیگران ارتباط برقرار کنند، ایده‌های خود را به شیوه‌ای مؤثر بیان نمایند و روابط سازنده‌ای با اطرافیان خود ایجاد کنند. این مهارت‌ها پایه‌های موفقیت آن‌ها در کسب‌وکار آینده و زندگی شخصی‌شان خواهد بود. کودکانی که از سنین پایین مهارت‌های ارتباطی را می‌آموزند، در آینده مدیران، کارآفرینان و رهبران بهتری خواهند شد. آن‌ها یاد می‌گیرند چگونه در مذاکرات پیروز شوند، تیم‌های کاری مؤثر تشکیل دهند و مشتریان را به شیوه‌ای حرفه‌ای جذب کنند. این مهارت‌ها در دنیای کسب‌وکار امروز که ارتباطات حرف اول را می‌زند، به اندازه تخصص فنی اهمیت دارد. بسیاری از کارآفرینان موفق نه به دلیل دانش فنی فوق‌العاده، بلکه به خاطر توانایی بالایشان در برقراری ارتباط و ایجاد شبکه‌های مؤثر به موفقیت رسیده‌اند.
پرورش این مهارت‌ها باید از محیط خانه آغاز شود. والدین می‌توانند با ایجاد فضایی امن برای بیان عقاید و احساسات، به کودکان کمک کنند اعتماد به نفس لازم برای ابراز وجود را کسب کنند.
تشویق کودکان به مشارکت در گفتگوهای خانوادگی، احترام به نظرات آن‌ها حتی زمانی که با ما متفاوت است و آموزش مهارت‌های گوش دادن فعال، پایه‌های اولیه روابط عمومی قوی را شکل می‌دهد. کودکانی که در خانواده‌های دموکراتیک بزرگ می‌شوند، معمولاً در برقراری ارتباط با دیگران مهارت بیشتری دارند. مدرسه محیط دیگری است که نقش حیاتی در توسعه این مهارت‌ها ایفا می‌کند. معلمان آگاه می‌توانند با طراحی فعالیت‌های گروهی، ارائه پروژه‌های مشارکتی و ایجاد فرصت‌هایی برای سخنرانی در کلاس، به رشد مهارت‌های ارتباطی دانش‌آموزان کمک کنند. برنامه‌های فوق‌برنامه مانند تئاتر، مناظره و روزنامه‌نگاری مدرسه نیز ابزارهای ارزشمندی برای تقویت این توانایی‌ها هستند. کودکانی که در این فعالیت‌ها شرکت می‌کنند، معمولاً در بیان ایده‌های خود راحت‌تر هستند و اعتماد به نفس بیشتری در برخورد با دیگران دارند.
فعالیت‌های اجتماعی خارج از محیط مدرسه نیز فرصت‌های ارزشمندی برای تمرین مهارت‌های ارتباطی فراهم می‌کنند. شرکت در کلاس‌های هنری، ورزش‌های تیمی یا اردوهای گروهی به کودکان کمک می‌کند با افراد جدید آشنا شوند، دوستی‌های تازه تشکیل دهند و یاد بگیرند چگونه با شخصیت‌های مختلف کنار بیایند. این تجربیات برای زندگی حرفه‌ای آینده آن‌ها بسیار ارزشمند خواهد بود، چرا که در محیط کار نیز با افراد مختلف با شخصیت‌ها و پیشینه‌های گوناگون سروکار خواهند داشت. در عصر دیجیتال امروز، آموزش مهارت‌های روابط عمومی آنلاین نیز به اندازه ارتباطات حضوری اهمیت پیدا کرده است. کودکان باید یاد بگیرند چگونه در فضای مجازی نیز ارتباطاتی مؤثر و حرفه‌ای برقرار کنند. این شامل آداب ارتباطات دیجیتال، نحوه نگارش ایمیل‌های رسمی و مدیریت حضور حرفه‌ای در شبکه‌های اجتماعی می‌شود. والدین و مربیان می‌توانند با آموزش این مهارت‌ها به کودکان کمک کنند هم در دنیای واقعی و هم در فضای مجازی موفق باشند.
یکی ازمهم‌ترین جنبه‌های روابط عمومی که باید به کودکان آموزش داده شود، مهارت همدلی است. توانایی درک احساسات و دیدگاه‌های دیگران پایه و اساس ارتباطات مؤثر است. کودکانی که یاد می‌گیرند خود را به جای دیگران بگذارند و از دید آن‌ها به مسائل نگاه کنند، در آینده مدیران و همکاران بهتری خواهند شد. این مهارت به ویژه در محیط‌های کاری امروز که تنوع فرهنگی و فردی زیادی وجود دارد، بسیار ارزشمند است.
مهارت مذاکره و حل تعارض نیز بخش مهمی از روابط عمومی است که باید از سنین پایین آموزش داده شود. کودکان باید یاد بگیرند چگونه اختلاف نظرها را به شیوه‌ای سازنده مدیریت کنند، به دنبال راه‌حل‌های برد-برد باشند و در عین حفظ مواضع خود، به دیگران نیز احترام بگذارند. این مهارت‌ها در محیط‌های کاری آینده که معمولاً پر از چالش‌های ارتباطی و تعارض‌های اجتناب‌ناپذیر هستند، به آن‌ها کمک زیادی خواهد کرد. پرورش مهارت‌های کلامی و غیرکلامی نیز از جنبه‌های مهم آموزش روابط عمومی به کودکان است. زبان بدن، تماس چشمی، لحن صدا و نحوه بیان همگی در تأثیرگذاری ارتباطات نقش دارند. والدین می‌توانند با توجه به این جنبه‌ها و ارائه بازخوردهای سازنده به کودکان کمک کنند. کلاس‌های سخنوری و فن بیان نیز می‌توانند در تقویت این مهارت‌ها بسیار مفید باشند. باید به خاطر داشت که آموزش مهارت‌های روابط عمومی به کودکان فرآیندی تدریجی و مستمر است. هر کودک با سرعت خاص خود پیشرفت می‌کند و ممکن است در برخی زمینه‌ها نیاز به حمایت بیشتری داشته باشد. مهم این است که به آن‌ها فرصت تمرین و یادگیری بدهیم و در عین حال محیطی امن و حمایت‌گر برای رشد این مهارت‌ها را فراهم کنیم. با این سرمایه‌گذاری، نه تنها به موفقیت شغلی آینده آن‌ها کمک کرده‌ایم، بلکه شهروندانی مسئولیت‌پذیر و ارتباط‌گرا تربیت کرده‌ایم که می‌توانند در جامعه نقش مؤثری ایفا کنند.