* دکتر حوریه یحیایی

در سالهای اخیر شاهد یک تغییر پارادایم قابل توجه در ترجیحات شغلی نیروی کار جوان بوده ایم. نسل جدید به جای پیوستن به غول‌های صنعتی و شرکت های چندملیتی با سلسله مراتب اداری پیچیده، بیشتر جذب فضای پویا و چالش انگیز استارت آپ ها 
می شوند. این تحول نگرش فقط یک تغییر سلیقه ساده نیست، بلکه بازتابی از دگرگونی عمیق در ارزش ها، انتظارات و اولویت‌های نسلی است که در عصر دیجیتال بزرگ شده است. دلایل این گرایش را باید در چند لایه مختلف بررسی کرد. اولاً، نسل‌های جوان تر امروز به دنبال معنا و تأثیرگذاری در کار هستند. برخلاف شرکت‌های بزرگ که افراد ممکن است سال ها در یک موقعیت ثابت بمانند و تأثیر فردی خود را نبینند، استارت آپ ها این فرصت را می دهند که کارمندان مستقیماً شاهد نتایج تلاش های خود باشند. در یک استارتآپ، حتی یک تازه کار می تواند در پروژه های استراتژیک مشارکت کند و ایده‌هایش را مستقیماً به گوش بنیانگذاران برساند. این حس مالکیت و تأثیرگذاری، برای بسیاری از جوانان امروزی از حقوق و مزایای ثابت هم جذابتر است.
ثانیاً، ساختارهای کاری انعطاف پذیر استارتآپ ها با سبک زندگی نسل جدید همخوانی بیشتری دارد. درحالیکه شرکت های سنتی هنوز به ساعات کاری ثابت، حضور فیزیکی اجباری و فرایندهای بوروکراتیک پایبند هستند، بسیاری از استارت آپ ها به کارمندانشان آزادی عمل بیشتری در مورد زمان و مکان کار می دهند. این انعطاف پذیری برای نسلی که به زندگی متوازن و کنترل بر زمان شخصی ارزش می دهد، یک مزیت بزرگ محسوب می شود. تحقیقات نشان می دهد که ۶۷٪ از نیروی کار نسل Z ترجیح می دهند در محیط‌هایی کار کنند که سیاست های کاری انعطاف پذیر دارند، حتی اگر این به معنای حقوق کمی کمتر باشد. نکته سومی که باید به آن توجه کرد، فرصت های یادگیری سریع و چند بعدی در استارتآپ هاست. در شرکت های بزرگ، افراد معمولاً در یک حوزه تخصصی محدود می شوند و پیشرفت شغلی خطی و کند است. اما در استارت آپ ها، به دلیل کمبود نیرو و نیاز به چابکی، کارمندان اغلب فرصت دارند در پروژه های مختلف مشارکت کنند و مهارت‌های متنوعی کسب نمایند. یک توسعه دهنده در استارتآپ ممکن است همزمان با کدنویسی، در طراحی محصول، تحلیل داده و حتی تصمیمات کسب و کار هم مشارکت کند. این تنوع تجربه برای جوانانی که به دنبال رشد سریع و همه جانبه هستند، بسیار جذاب است.
البته نباید تصور کرد که کار در استارتآپ‌ها فقط پر از نقاط قوت است. چالش های قابل توجهی نیز وجود دارد که نیروی کار جوان باید از آنها آگاه باشد. بی ثباتی مالی، فشار کاری بالا، عدم امنیت شغلی و گاهی فقدان ساختارهای حرفه ای توسعه منابع انسانی از جمله این چالش ها هستند.
 بسیاری از استارت آپ ها در مراحل اولیه ممکن است نتوانند حقوق رقابتی بپردازند یا مزایای کامل مانند بیمه های درمانی جامع را ارائه دهند. همچنین، فرهنگ کاری بعضی از استارت آپ ها ممکن است به سمت ساعات کار طولانی و تعادل ضعیف بین کار و زندگی متمایل باشد. با این حال، به نظر می رسد برای بسیاری از جوانان امروزی، مزایای کار در استارت آپ ها بر این چالش ها می چربد. بخشی از این موضوع به تغییر نگرش نسبت به مفهوم شغل و حرفه برمی گردد. نسل جدید کمتر به دنبال شغل های مادام العمر است و بیشتر ارزش را در تجربیات متنوع و مهارت آموزی می بیند. برای آنها، کار در یک استارتآپ حتی اگر کوتاه مدت باشد، می تواند یک دوره آموزشی فشرده و ارزشمند محسوب شود که آینده شغلی شان را متحول کند. از دیدگاه استارت آپ ها نیز جذب و حفظ استعدادهای برتر یک چالش همیشگی است. برخلاف شرکت های بزرگ که می توانند با حقوق های بالا و برند معتبر نیرو جذب کنند، استارت آپ ها باید روی ارزش های دیگری مانند فرهنگ سازمانی، فرصت های رشد و سهام شرکتی تمرکز کنند. بسیاری از استارت آپ های موفق توانسته اند با ایجاد محیط های کاری خلاقانه، دادن اختیارات بیشتر به کارمندان و ارائه سهام شرکتی، استعدادهای درخشانی را جذب و حفظ کنند. نکته جالب این است که این تغییر نگرش فقط محدود به نیروی کار جوان نیست. حتی افراد باتجربه تر که سال ها در شرکت های بزرگ کار کرده اند، امروز بیشتر تمایل دارند به استارتآپ ها بپیوندند. برای این افراد، جذابیت استارت آپ ها در فرصت ایجاد تغییرات ملموس، دوری از بوروکراسی های خسته کننده و امکان مشارکت در ساختن چیزی جدید نهفته است. این پدیده که به آن “مهاجرت معکوس استعدادها” می گویند، نشان می دهد که استارت آپ ها دیگر فقط مقصد تازه کارها نیستند. در بررسی های آینده بازار کار به نظر می رسد که بیشتر به سمت مدل های استارت آپی متمایل خواهد شد. حتی شرکت های بزرگ هم در حال یادگیری از استارت آپ ها هستند و سعی می کنند بخش هایی از فرهنگ کاری چابک، ساختارهای مسطح و فضای نوآورانه را در سازمان های خود پیاده کنند. این همگرایی ممکن است در بلندمدت تمایز بین استارت آپ ها و شرکت های سنتی را کمتر کند، اما در حال حاضر،استارت آپ ها همچنان پیشتاز جذب استعدادهای جوان و خلاق هستند. در نهایت، انتخاب بین استارت آپ و شرکت بزرگ به ارزش ها و اولویت های فردی بستگی دارد. اما به نظر می رسد برای نسلی که به دنبال معنا، انعطاف پذیری و رشد سریع است، استارتآپ ها گزینه جذاب تری هستند. این تغییر نگرش نه تنها بر بازار کار تأثیر گذاشته، بلکه به طور کلی در حال تغییر تعریف ما از محیط کار ایده آل و رابطه بین کارکنان و سازمان ها است. در این تحول بزرگ، استارت آپ ها پیشگامان ایجاد محیط های کاری متناسب با نیازهای عصر دیجیتال هستند.