* رزا توسلی 
چین با جمعیتی سرسام‌آور و شهرهایی که هر یک به تنهایی می‌توانند به عنوان کشوری مستقل تصور شوند، روزگاری اسیر کابوس ترافیک‌های بی‌پایان بود. تصویر خیابان‌های قفل‌شده و اتوبان‌های مملو از خودروهایی که ساعت‌ها بی‌حرکت می‌ماندند، سال‌ها نماد ناتوانی در مدیریت شهری به نظر می‌رسید. اما امروز، این کشور آسیایی به یکی از موفق‌ترین نمونه‌های جهانی در مهار ترافیک تبدیل شده است. این تحول شگفت‌انگیز نه محصول یک اقدام واحد، بلکه نتیجه ترکیبی از سیاست‌های جسورانه، فناوری‌های پیشرفته و برنامه‌ریزی‌های زیربنایی بلندمدت است که می‌تواند الگویی برای بسیاری از کلان‌شهرهای جهان باشد. 
در قلب این تحول عظیم، سرمایه‌گذاری بی‌سابقه در توسعه حمل‌ونقل عمومی قرار دارد. پکن که در آغاز هزاره جدید تنها چهار خط مترو داشت، امروز با شبکه‌ای به طول بیش از ۷۸۳ کیلومتر و ۲۷ خط فعال، بزرگترین سیستم متروی جهان را اداره می‌کند. شانگهای نیز با ۸۳۱ کیلومتر خطوط مترو در رتبه دوم قرار گرفته است. اما مترو تنها بخشی از این داستان موفقیت است. چین در اقدامی جسورانه، تمامی ناوگان اتوبوس‌رانی شهر شنژن را تنها در طول یک سال به ۱۶ هزار دستگاه اتوبوس تمام‌برقی تبدیل کرد. این تحول عظیم نه‌تنها از حجم ترافیک کاست، بلکه آلودگی هوای شهر را نیز به‌شدت کاهش داد.
سیاست‌های محدودکننده مالکیت خودروهای شخصی نیز نقش کلیدی در این موفقیت ایفا کرده‌اند. در پکن، سیستم قرعه‌کشی برای صدور پلاک خودروهای جدید به‌صورت سالانه اجرا می‌شود و شانس هر شهروند برای بردن این قرعه‌کشی به‌شدت پایین است. در شانگهای، سیستم مزایده پلاک به‌گونه‌ای عمل می‌کند که قیمت یک پلاک خودرو گاه از قیمت خودرو نیز فراتر می‌رود. قانون هوشمند “زوج و فرد” نیز در روزهای آلوده به اجرا درمی‌آید و بر اساس آن خودروها با توجه به شماره پلاک شان تنها در روزهای مشخصی اجازه تردد دارند. این سیاست‌های به‌ظاهر سختگیرانه توانسته‌اند در ساعات اوج ترافیک، کاهش ۲۰ تا ۳۰ درصدی حجم خودروها را به همراه داشته باشند. 
فناوری‌های پیشرفته نیز در این تحول نقش محوری ایفا کرده‌اند. سیستم “مغز شهر” در هانگژو که توسط شرکت علی‌بابا توسعه یافته، با استفاده از هزاران دوربین و سنسور، جریان ترافیک را به‌صورت لحظه‌ای تحلیل و چراغ‌های راهنمایی را تنظیم می‌کند. این سیستم هوشمند توانسته زمان سفرهای درون‌شهری را تا ۱۵ درصد کاهش دهد. برنامه‌های ناوبری مانند Baidu Maps نیز با جمع‌آوری داده‌های لحظه‌ای از میلیون‌ها کاربر، مسیرهای بهینه را پیشنهاد می‌دهند. در برخی شهرها، چراغ‌های راهنمایی مجهز به هوش مصنوعی قادرند الگوهای ترافیکی را پیش‌بینی و بر اساس آن زمان‌بندی خود را تنظیم کنند. برنامه‌ریزی شهری آینده‌نگر نیز بخش دیگری از این پازل پیچیده است. 
ادامه در صفحه 2