* اکبر راد خوشابر – کارشناس انرژی
چرا در ایران از انرژی های سبز استفاده نمی کنیم؟ پاسح این سئوال تنها یک عبارت است نفت ارزان در دسترس. بله مثل همیشه ی تاریخ، نفت و اقتصاد تک محصولی اش علی رغم تمام دستاوردهایی که برایمان داشته، بلای جان بسیاری از حوزه های دیگر شده و سبب شده تا کنون رشد و پیشرفت چشمگیری در آن حوزهها نداشته باشیم. اگر چه در طی این سال ها نرخ رشد و توسعه در حوزه انرژی های تجدید پذیر در ایران نسبت به سال های قبل بالاتر بوده اما وقتی که این رشد را با توسعه ای که حوزه انرژیهای تجدیدپذیر در سطح بسیاری از کشورهای جهان و حتی کشورهای همسایه مقایسه کنیم، متوجه رشد کند این حوزه در کشور می شویم. هند بزرگ ترین نیروگاه خورشیدی جهان را دارد و چین و امارات در رتبه های بعدی هستند.
همین امر سبب شده که تنها در حوزه ی انرژی های خورشیدی نسبت به کشورهای فعال این حوزه کمتر از 3 درصد باشیم. آن هم در حوزهای که موقعیت جغرافیایی کشور شرایط منحصر به فردی را ایجاد نموده است که این نرخ رشد کم غیر افسوس خوردن کاری باقی نمی گذارد. جالب توجه آنکه کشورهایی که در این عرصه پیشرواند نه از نظر تابش و نه از نظر مساحت ارضی با ایران قابل مقایسه نیستند. آمارهای منتشر شده در این حوزه هم جای بسی تامل دارد. از سال 94 تا سال 99 به صورت متوسط سالانه ظرفیت 140 مگاوات برق تجدیدپذیر در ایران تولید شده است. این در حالی است که این ظرفیت در کشورهای توسعه یافته 5000 مگاوات می باشد. آن هم در شرایطی که ایران در حساس ترین برهه ی آبی خود به سر می برد و با توجه به حجم بارش پایین، کشور در خشک ترین سال از نیم قرن اخیر خود قرار گرفته است. در این شرایط که نیروگاه های برق آبی با شرایط بحرانی روبرو هستند آیا زمان آن نرسیده که از پتانسیل های بالقوه کشور مانند کویرها استفاده کنیم و برق خود را از خورشید تامین کنیم. به نظر می رسد، هنوز مسئولین، حوزه ی انرژیهای تجدید پذیر را جدی نگرفته اند و متاسفانه به دلایل نامعلوم بخش انرژی های تجدیدپذیر هنوز به عنوان یکی از بخش های کلیدی و مهم تلقی نمی شود و پشتیبانی و سرمایهگذاری کافی در آن صورت نگرفته است. این عدم تامین سرمایه شاید یکی از مهم ترین موانع پیشروی این حوزه است که هنوز مغفول مانده است و قطعا یکی از دلایل عمده ی آن عدم همکاری لازم و کافی میان وزارت نفت و محیطزیست بوده است و مشکل دقیقا زمانی ایجاد می شود که تولید برق تجدیدپذیر و انرژی خورشیدی به منابع نفتی و اقتصاد مرتبط با آن گره می خورد. البته مطالبهی مردم هم در این حوزه بسیار کم بوده و شاید طیف وسیعی از جامعه هنوز به این باور نرسیده اند که تامین برق و انرژی از باد و خورشید و فلک امکان پذیر است و اطلاعات این حوزه تنها در قشری خاص و آگاه جامعه وجود دارد. عدم اطلاعات کافی در بارهی این حوزه سبب شده تا بسیاری از افراد جامعه هنوز با ناباوری به موضوع نگاه می کنند و دسترسی آسان و ارزانتر به این انرژیها را برای تامین برق باور ندارند.
در هر صورت بر کسی پوشیده نیست که تقاضای انرژی در کل جهان رو به افزایش است و در حال نزدیک شدن به روزهایی هستیم که تنها سوختهای فسیلی پاسخگوی این رشد نخواهد بود و بسیاری از کشورهای جهان از هم اکنون در حال گسترش سرمایه گذاری های خود در این حوزه هستند. مطالعه جدیدی نشان میدهد تا سال2030 سرمایهگذاری در حدود یک و نیم میلیارد دلار روی نیروگاههای انرژی تجدیدپذیر انجام خواهد شد.
یادمان باشد ، پیشرفت در هر عرصه ای نیازمند به کارگیری متخصصین این حوزه است و دولت نیز باید با حمایت ویژه از این متخصصین و اختصاص بودجه های کافی خود را به پیشرفت این حوزه در عرصه های جهانی نزدیک نماید.