* رضا خوشدل – کارشناس اجتماعی
آموزش مجازی با تمام اما و اگرهایش و نواقصی که چه از نظر زیر ساختی و چه از نظر محتوایی داشت ، بالاخره به پایان رسید و اکنون دانش آموزان و دانشجویان را در ایام امتحانات با یک نبرد تمام عیار مواجه ساخته است و بالاخره ی زخم های افت تحصیلی حاصل از آموزش مجازی سر باز کرد. البته افت تحصیلی تنها بخشی از ماجراست. فرزندانی که دو سال پیش در پشت نیمکت های مدرسه و صندلی های دانشگاه نشسته بودند با آنچه امروز با آن روبرو هستیم از زمین تا آسمان تفاوت دارد. این تفاوت ها نه تنها در وضعیت تحصیلی، بلکه در تعامل با همکلاسی ها ، معلمین و اساتید بسیار ملموس است. به نقل از یکی از اساتید دانشگاه: " آموزش مجازی،  راه را برای تقلب در امتحانات چه از طریق استفاده از منابع درسی و چه از طریق گروه همسالان بسیار هموار کرده بود و تعداد معدل الف های ترم های گذشته بی سابقه بود. حال اکنون با شرایط منحصر به فردی روبرو هستیم که چیزی مشابه آن را هرگز در گذشته تجربه نکرده بودیم. دانشجویانی که هنوز در جو فضای مجازی قرار دارند و بعضا در سر جلسه ی امتحان هم بدنبال تقلب برای پاسخ به سوالات امتحانی هستند. "
این افت تحصیلی در رشته های دانشگاهی که واحدهای عملی آن به مراتب بیشتر از سایر رشته هاست ، ملموس تر نیز خواهد بود و لزوم توجه هر چه بیشتر از سوی مسئولین مربوطه می باشد. دانش آموزانی که دو پایه از تحصیلاتشان را بصورت  مجازی گذارنده اند ، در بسیاری از درس های مرتبط دچار مشکل هستند و حتی بعضا درک اولیه ای از بسیاری از مفاهیم پایه را ندارند، که البته اکنون بار سنگین جبران این خسارت ها به دوش معلمین و اساتیدی است که در طول این دو سال از هیچ تلاش و کوششی فرو گذار نبوده اند. 
البته در بسیاری از مدارس قرار به برگزاری طرح های جبرانی پایه در تابستان می باشد، اما شرایطی که با آن روبرو هستیم ، نیاز به یک نگاه جدی تری دارد تا بتوان از پیشامد احتمالی مشکلات سال های آتی جلوگیری کرد. حتی در این حوزه محمدعلی زلفی گل - وزیر علوم تحقیقات و فناوری در گفت ‌و گو با رسانه گفت: "در آموزش آن لاین که به دلیل کرونا درگیر آن بودیم، دانشجویان در درس‌هایی دچار افت تحصیلی شدند، لذا در اجلاس روسای دانشگاه‌های کشور درخواست کردم که امکانی مهیا شود تا دانشجویان بتوانند از کلاس‌های ترم قبل بهره‌مند شوند. ممکن است ، دانشجویی از درسی نمره قبولی هم گرفته باشد اما آن درس را به دلیل آموزش مجازی خوب متوجه نشده باشد، لذا اساتید اجازه دهند که این دسته از دانشجویان در کلاس‌های ترم قبل شرکت کنند و مفاهیم درسی را متوجه شوند.”
با اقداماتی نظیر آنچه وزیر علوم تحقیقات و فناوری بیان نمودند ، شاید بتوان درصدد جبران برخی از خسارات این حوزه در دوران کرونا برآمد، تا انشاا... شرایط به گونه ای پیش رود که نظام آموزشی کشور به روزهای گذشته 
خود برگردد.