 مهسا صالحی

سالمندی، دوره ی کمال و خردمندی انسان‌هاست و می توان آن را مرحله ی نهایی تکامل و رشد انسان ها دانست و از اینرو بخش مهمی از زندگی انسان به حساب می آید. جمعیت جهان رو به پیر شدن است و انتظار می‌رود که تا پایان سال 2020 بیش از یک میلیارد نفر از جمعیت جهان را سالمندان تشکیل دهند. با افزایش روزافزون سالمندان در جوامع کنونی، دولت و مردم در اغلب کشورهای توسعه یافته، کاملا آماده اند تا با پیچیدگی های اجتماعی و سایر مشکلات فزاینده ی سالمندان بالاخص مشکلات اقتصادی روبرو شوند.
توجه به نیازهای سالمندان به خصوص نیازهای اقتصادی که از جمله مشکلاتی است که قریب به اتفاق سالمندان ایران با آن 
دست و پنجه نرم می کنند، دارای اهمیت ویژه‌ای است. سالمندان به دلیل کهولت و کاهش توانایی‌هایشان از اقشار آسیب پذیر جامعه محسوب می شوند، بایستی تحت توجه و حمایت‌های لازم قرار گیرند و به نیازهای اقتصادی آن ها که بطور مستقیم عزت نفس آن ها را به خود وابسته کرده است، توجه ویژه‌ای شود. عموم سالمندان وضعیت مالی آن ها به واسطه حقوق بازنشستگی که اگر بازنشسته باشند و حقوقشان به موقع پرداخت شود، در شرایط مساعدی قرار ندارند و دخل و خرجشان به هم نمی خورد. آمارها حاکی از آن است که 30 تا 40 درصد از سالمندان  در ایران تحت حمایت هیچ سازمانی نبوده و با نیازها و مشکلاتشان دست و پنجه نرم می کنند.
این روزها با شیوع هر چه بیشتر کرونا، بار روانی مضاعفی نیز بر سالمندان تحمیل شده است. آن ها از جمله اقشاری هستند که بیشترین آسیب اجتماعی و روانی را از شیوع بیماری کرونا دیده اند و هرچند حضور نیافتن افراد مختلف خانواده در کنار هم، موجب سلامتی بیشتر سالمندان شده و از دغدغه ابتلا به بیماری کاسته، ولی تنها ماندن روزها، هفته ها و ماه های پیاپی موجب بروز تنش های روانی در سالمندان شده که شاید آثار آن تا روز مرگ در بین سالمندان باقی باشد.
در حال حاضر، حدود 7 میلیون و 800 هزار سالمند در کشور وجود دارد که در گذشته پیش‌بینی می شد که هر سال تا 300 هزار سالمند به جمعیت سالمندان اضافه شود، اما اکنون با توجه به تغییرات جمعیتی و خیز برداشتن جمعیت ایران به سمت کهنسالی، هر ساله حدود 400 هزار نفر به این جمعیت اضافه می شود. سپری کردن دوران سالمندی در ایران به هیچ وجه ساده نیست، وضعیت زندگی سالمندان در ایران با استانداردهای بین المللی فاصله ی بسیاری دارد. بار اقتصادی حاکم در جامعه، سالمندان ایرانی را به شدت نا امید و زمین گیر می کند. چرا که آنان عموما در خانه یا غصه ی فرزندان بیکار خود را  دارند و یا در حال حساب و کتاب کردن آب باریکه ی دوران بازنشستگی‌شان تا انتهای ماه هستند...
 مستمری که در برابر تورم کمر شکن این روزها، به هیچ وجه کفاف مخارج زندگی آن ها را نمی دهد.
عوامل اقتصادی در تک تک عوامل دیگر تاثیرگذار است. حتی سالمندان را از لحاظ روانی تحت فشار قرار می دهد. آرامش اقتصادی سبب می شود، فرد به لحاظ روانی احساس بهتری داشته باشد و حتی آلام جسمانی خود را بهتر تحمل نماید. در جامعه ای که سالمندان از عهده ی هزینه های متعارف زندگی خود عاجزند، مسلما در برنامه های جسمانی خود نیز بی توجه بوده و قطع به یقین بیماری بیش از رنج بدنی برای آن ها، رنج روحی و روانی به همراه خواهد داشت. از اینرو بین شرایط اقتصادی مطلوب ، کیفیت و زندگی سالم سالمندان رابطه ای مستقیم وجود دارد. 
مشکلات اقتصادی سالمندان را باید جدی گرفت و برای برون رفت از این معضل چاره ای اندیشید. ناامیدی در بین سالمندان یک جامعه به سرعت می تواند به نسل جوان آن نیز تسری پیدا کند و جوانان از همان بحبوحه جوانی از فکر به آینده ای ناخوشایند و بی حمایت دوران سالمندی در رنج و ناراحتی خواهند بود. چرا که تک تک اعضای جامعه از کودک و جوان و سالمند مانند زنجیره ای به هم متصل بوده و کوچکترین آسیب در بخشی باعث می شود که سایر قسمت ها از آسیب های جدی دیگر در امان نمانند. سالمندی؛ دوران عزت و پختگی ناشی از سال ها تلاش و تجربه در عرصه های مختلف جامعه است و نباید هرگز به یک فرد سالمند به چشم فرد سربار و به انتهای راه رسیده ،نگاه کرد. سالمندان به عنوان سرمایه های اصلی یک خانواده می توانند، روحیه ی امید و نشاط را به جامعه تزریق کرده و در استحکام هر چه بیشتر پایه های خانواده های ایرانی نقش ایفا نمایند.