اشاره:
معاون توسعه کارآفرینی و اشتغال وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی معتقد است، توسعه تکنولوژی از مسیر توسعه کسبوکارها میگذرد. به گزارش تفاهم، عیسی منصوری تاکید دارد که تکنولوژی از یکسو متأثر از مقتضیات و خواستههای فعالان حوزه کسبوکار است که در آن سود و حداکثرسازی مطلوبیت برای مصرفکنندگان، حرف اول را میزند و همه چیز را خرج آن میکند. در عین حال در اقتصاد آزاد، منابع لازم برای توسعه تکنولوژی هم توسط حوزه کسبوکار تامین میشود. به گفته وی، تکنولوژی از سوی دیگر متأثر از قواعد و دستاوردهای حوزه علم است. تاثیر علم بر تکنولوژی به گونهای است که آن را به سوی ذات حقیقت هدایت میکند. کشیده شدن تکنولوژی به سمت علم، سببساز رعایت اخلاق، محیطزیست و نیازها و خواستههای معقول دیگر موجودات میشود. این عملا میتواند در تعارض با خواستههای حوزه کسبوکار باشد.
جهت گیری تکنولوژی متاثر از علم و کسبوکار
معاون توسعه کارآفرینی و اشتغال وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، به نظریه «حوزه عمومی» هابرماس اشاره کرد و گفت: در این نظریه، سه حوزه خصوصی، دولتی و عمومی تعریف شده است. حوزه خصوصی از آن خانواده است؛ حوزه عمومی در برگیرنده گروههای شغلی، اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و وسایط ارتباط جمعی میباشد و حوزه دولتی نیز دولت و ساختارهای آن است. وی با بیان اینکه براساس این نظریه، حوزهها بر هم تاثیر میگذارند، افزود: مثلا «حوزه عمومی» از طریق مفاهمه، ارتباط و استدلال مبتنی بر تعقل، مواضعی اتخاذ میکند که بر فرآیند اعمال قدرت «حوزه دولت» و همین طور رفتار «خصوصی» خود افراد، تاثیراتی آگاهیدهنده و عقلانیساز باقی میگذارد.
منصوری با تاکید بر اینکه به سیاق جاری در محافل علمی و توسعهای جهان، نظریه هابرماس به رشتههای دیگر تعمیم یافته و مبنایی برای شکلگیری الگوهای جدید فکری و سیاستی شده است، تصریح کرد: یکی از این اقتباسها تبیین برهمکنش سه حوزه تکنولوژی، علم و کسبوکار است. در این چارچوب، گفتوگو و تعامل دائمی بین این سه وجود دارد. به عنوان مثال، جهتگیری کلی تکنولوژی در جهان متاثر از دو حوزه دیگر یعنی «علم» و «کسبوکار» است.
تکنولوژی به سمت خواستههای کسبوکار
معاون توسعه کارآفرینی و اشتغال وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، خاطرنشان ساخت: براساس ارزیابی تعدادی از دانشمندان، بشر در دو سده اخیر تکنولوژی را به سمت خواستههای کسبوکار و همین طور فاصله گرفتن نسبی از علم خالص برده است. وی افزود: شیوع کرونا میتواند نقطه اوج این نوع از تعامل با محیط زیست و موجودات زندهای مانند سگ، گربه و خفاش ارزیابی شود. در این صورت، آینده پیش رو از جنس بازگشت به سوی حقیقت علم خواهد بود. منصوری با تاکید بر اینکه کشورهای موفق آینده آنهایی هستند که به جهت و مسیر جدید وارد شوند و کشورهای عقبمانده، آنهایی خواهند بود که قواعد بازی پارادایم جدید را درک نکنند، گفت: بریتانیا، سوار بر موج پارادایم انقلاب صنعتی، امپراطوری خود را از قرن ۱۸ تا اوایل قرن ۲۰ گسترش داد. آمریکا، بازیگر پیشرو در عصر تکنولوژی هستهای و تکنولوژی ارتباطات و اطلاعات بوده است. چین، رونق را از ۴۰ سال پیش وقتی آغاز کرد که به تشخیص دنگشیائوپنگ، تکنولوژی را به رسمیت شناخت و ساختارهای کشور را موافق آن بنا نهاد و اینک نتایج آن را برداشت میکند. به گفته وی، کشورهایی مانند چین، نماد تکنولوژی مادی کسبوکارمحور و نه علممحور هستند. میل به سمت «حوزه علم» نظام حکمرانی سیاسی متناسب را میطلبد. نظام حکمرانی سیاسی در کشورهایی مانند چین، سازگار با توسعه «حوزه علم» نیست.
ویژگیهای کشورهای پیشران آیندهساز
یا آیندهنگر
معاون وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی به گزینه کشورها در مواجهه با شرایط فعلی و دستیابی به موفقیت اشاره کرد و گفت: بنا به تجربه گذشته، کشورها دو گزینه، پیش روی خود دارند؛ در گزینه اول مسیر متأثر از حقیقت علم را برگزینند و معادلات و سازوکارها را در سازگاری با آن بچینند که در این حالت در دسته کشورهای پیشران آیندهساز یا آیندهنگر قرار میگیرند یا با انتخاب گزینه دوم، در حاشیه قرار گرفته و وابستگی به دسته نخست را بپذیرند. به گفته وی، دسته دوم با چالشهای دائمی و پرداخت هزینههای اجتماعی، اقتصادی و سیاسی پیامد همسو نشدن با پارادایم جدید نیز روبرو خواهند شد. منصوری به جایگاه ایران در حوزه علم و تکنولوژی اشاره کرد و گفت: ایران در سالهای گذشته مدعی حضور در ردههای برتر تولید علم در جهان بود. اگر این درست باشد، اینک این بهترین امتحان و فرصت برای اوجگیری جدید است. وی در پایان به پیشنیازهای اوجگیری مجدد ایران در میان کشورهای برتر تولیدکننده علم در جهان اشاره کرد و افزود: برای این، دو پیشنیاز را میتوان تعریف کرد؛ اولین پیشنیاز نظام حکمرانی سیاسی، علمی و اقتصادی متناسب و دومین پیشنیاز نیز استفاده از ظرفیت بازیگران ایرانی حوزه علم در اکناف جهان و جذب بازیگران غیرایرانی این عرصه است که البته دومی شاخص خوبی برای کارآمدی اولی است.
گزارش از: حجت سوری
soorihojat@yahoo.com