سیده مینا دیوبند*
Mina.divband@yahoo.com
امروز، 25 تیرماه - روز بهزیستی و تامین اجتماعی نام گذاری شده است. تأمین اجتماعی، یکی از دستاوردهای تجربی بشر است.به عبارتی واضح تر،تأمین اجتماعی در مفهومی گسترده، یکی از هدفهای اساسی پیامبران الهی بوده است.مفهوم تأمین اجتماعی، بیشتر با مفهوم هایی چون رفاه اجتماعی، بیمه های اجتماعی، خدمات اجتماعی، تعاون اجتماعی و تعادل اجتماعی هم معناست .
در دنیای مدرن امروز، کشورها برای دستیابی به سلامت جسم و روان، که یکی از فاکتورهای ضروری و زیربنایی ترین عامل پیشرفت و تکامل یک جامعه است، سیاست ها و برنامه ریزهای مدونی را در پیش گرفته اند. سیاست هایی و تصمیمات مهمی که با اتخاذ آن، افراد جامعه را از دوران شیرخوارگی تا پایان زندگی تحت مراقبت قرار می گیرند. سازمان های ذی ربط نیز با دقت در تمامی مراحل مذکور از مواد غذایی و تغذیه گرفته تا سالم سازی محیط زندگی و پیشگیری از آسیب های اجتماعی و بروز بسیاری از امراض و معلولیت ها را پوشش داده، تا در نهایت به هدف نهایی خود که چیزی جز تامین سلامتی مردم نیست، دست یابند.
اختلاف شرایط، امکانات، ویژگی های طبیعی و چگونگی شرایط حاکم بر اجتماعات و استعدادهای افراد، ایجاب می کند که زندگی همه ی انسان ها در یک سطح نباشد و بسیاری از آنها نتوانند حتی از عهده ی نیازهای اولیه ی خود برآیند. این محرومیت ها و کمبودهای فراوان در هر جامعه ای نیاز به راه های مستقل و محترمانه و تاسیس سازمان های با این رویکرد دارد. یکی از مهمترین سازمان ها ی حمایت گر که به منظور نهادینه کردن عدالت اجتماعی و ارتقای شاخص های بهره وری جامعه تاسیس شده است، بهزیستی و تامین اجتماعی است. مقوله رفاه و تامین اجتماعی به خصوص در کشورهای در حال توسعه همچون ایران، یکی از ارکان مهم، جهت نیل به رشد و توسعه محسوب می گردد. اگرچه این امر،از لحاظ مالی، بارسنگینی را به همراه دارد، ولی برای تحقق پیشرفت و دسترسی به آرامش و تکامل اجتماعی، سیاسی و اقتصادی باید این هزینه تا حد ممکن در کنار سایر الزامات و نیازهای توسعه اقتصادی و اجتماعی مورد توجه قرار گیرد. از اینرو، ارتباط معناداری میان رونق اقتصاد ملی، توسعه اقتصادی و رشد سرمایه گذاری اشتغالزا، با پایداری منابع و کارآمدی خدمات تامین اجتماعی وجود دارد.
بهزیستی؛ سازمانی است که با گستره ی وسیعی از خدمات در تمامی زمینه های اجتماعی، فرهنگی و آموزشی،که در ایجاد آرامش روانی و اجتماعی جامعه و شکوفا شدن استعدادها و ایجاد شادی و امید در جامعه نقش مهمی را ایفا می کند و فرصت مغتنمی برای تقدیراز تلاشگران این عرصه که با مسئولیت پذیری زمینه ی تسکین بسیاری از آلام جوانان و سایر اقشار ضعیف جامعه است. نامگذاری چنین روزی، نشان از میزان اهمیت و تاثیرگذاری آن در افراد جامعه و کشور خبر می دهد.
سازمان بهزیستی با کمترین حمایت های دولتی و با تکیه بر مشارکت مردمی و همکاری سازمانها، در راه گسترش خدمات توان بخشی، امدادی، بازپروری و کمک به تأمین حداقل نیازهای گروه های کم درآمدی که قادر به توانایی و خودکفایی اقتصادی نیستند، فعالیت می کند.
سازمان بهزیستی به منظور نیل به هداف مذکور با اتخاذ تدابیر لازم و حمایت های گوناگون از کودکان نیازمند، زنان و کودکان بی سرپرست و نیز عرضه ی خدمات توانبخشی به معلولان جسمی و ذهنی و معتادان و ناسازگاران اجتماعی و ... برای حفظ کرامت انسانی آن ها و ایجاد رفاه و تلاش برای فراهم نمودن امکانات اولیه ی زندگی از هیچ کوششی فرو گذار نیست. ارگانی که همواره عدالت خواه و عدالت جو بوده و همواره خود را مکلف به خدمت رسانی و عدالت اجتماعی دانسته و هرگز از این مهم دست برنداشته است. البته تکیه بر تعاون و همیاری طیف وسیعی از نیکوکاران و افراد متعهد جامعه در ایجاد و ارائه ی خدمات مربوطه نقش بسزایی دارد. نهادی با کمترین حمایت های دولتی و با تکیه بر مشارکت مردمی و همکاری سازمان ها، در راه گسترش خدمات خود توانسته، نقشی تاثیرگذار در اجتماع ایفا نماید.
سازمان تامین اجتماعی نیز به عنوان نهاد عمومی غیردولتی و بزرگترین سازمان بیمه گر کشور بیش از نیمی از جمعیت کشور را زیر چتر حمایت خود دارد و با ارائه خدمات در بخش های مختلف بیمه ای و درمانی، نقش موثر و چشمگیری در تامین رفاه، امنیت اجتماعی و آینده خانواده های ایرانی عهده دار است، که همین نقش تاثیر گذار، بر اهمیت جایگاه این سازمان در مناسبات اجتماعی، امنیتی، اقتصادی و ... کشور دلالت دارد. اهمیت اجتماعی سیستم های تامین اجتماعی برای جامعه هم اکنون بطور گسترده ای مورد پذیرش قرار گرفته است و تامین اجتماعی به عنوان یک فاکتور مولد در توسعهی اقتصادی تاثیر گذار خواهد بود. تامین اجتماعی ؛مهم ترین اهرم برای برقراری عدالت اجتماعی و عامل گسترش رفاه اجتماعی و محرومیت زدایی تلقی می شود و با رشد اقتصادی، کرامت انسانی و سرافرازگی ملی، ارتباط تنگاتنگی دارد. هسته ی اصلی سیاست های تامین اجتماعی از جبران عواقب و نتایج حاصل از فعالیت های اقتصادی ، اجتماعی و خطرهای ناشی از آن را تشکیل می دهد. باید به این نکته توجهی خاص داشت که جامعه ما به سمت سونامی سالمندی حرکت می کند و در چند سال آینده ،شاهد جامعه ای با 40 درصد سالمند خواهیم بود .این در حالی است، که هیچگونه تمهیدات مقدماتی بویژه در حوزه ی خدمات صورت نگرفته است،بنابراین در این راستا، نقش و اهمیت بهزیستی و تامین اجتماعی در پوشش و ارائه ی خدمات در سال های آتی را بسی پررنگ تر و مهم تر می نماید.
نقش موثر سازمان تامین اجتماعی در ایجاد رونق کسب و کار و رفع موانع تولید، اصلی و اثر گذار است و نقش مهم سازمان بهزیستی در رسیدگی به اشتغال و توانمند سازی مدد جویان این دو نهاد می تواند در جهت تحقق عدالت اجتماعی گامی موثر محسوب گردد.
با آرزوی موفقیت برای خدمت گزاران این دو نهاد ثمربخش وپرتلاش .
سردبیر*