تفاهم- گروه گزارش: محسن دلاویز، مدیرعامل شرکت بهینه‌سازی مصرف سوخت در نشست خبری با بیان اینکه ایران با پرداخت یارانه انرژی ۴۵ میلیارد دلاری در سال، جایگاه چین را در این زمینه پشت سر گذاشته است، گفت: با توجه به ارقام موجود، وضع یارانه دهی انرژی در ایران به هیچ عنوان مطلوب نیست، این در حالی است که مقوله مصرف بهینه انرژی (ذخیره انرژی) برای همه ما مهم و تاثیرگذار است، در حالی که ۳ میلیارد دلار یارانه‌ای است که دولت سالانه به مردم پرداخت می‌کند، بنابراین باید گفت بودجه کشور توان ندارد که بتواند ۴۵ میلیارد دلار نیز یارانه انرژی بپردازد. وی افزود: ۱۵ درصد یارانه انرژی در کل دنیا متعلق به ایران است و ۱۰ درصد تولید ناخالص داخلی را نیز، به یارانه انرژی تخصیص می‌دهیم.
هدررفت ۴۰ درصد انرژی
از تولید تا مصرف
دلاویز با بیان اینکه ۴۰ درصد انرژی از ابتدا تا زمانی‌که به دست مصرف‌کننده نهایی برسد هدر می‌رود، اظهار کرد: معادل ۴۴۵ میلیون نفت خام، تلفات انرژی در کشور داریم که به نظر من اگر اعتماد خوبی بین مردم و دولت وجود داشته باشد و این موضوع صراحتا به مردم گفته شود، فکر نمی‌کنم مردم هم به این حجم از هدررفت انرژی در کشور راضی باشند. وی ادامه داد: اینکه ذخائر بزرگ نفت و گاز را در دنیا در اختیار داریم، دلیل نمی‌شود که به این حجم مصرف کنیم. مدیرعامل شرکت بهینه‌سازی مصرف سوخت در ادامه با اشاره به اعمال تحریم علیه ایران، گفت: به دلیل تحریم‌ها، بیش از پیش به کنترل مصرف نیاز داریم.
به‌طور کلی سرمایه‌گذاری در بهینه‌سازی همیشه از توسعه کمتر بوده است. دلاویز با انتقاد از هدررفت انرژی در ایران اظهار کرد: بخاری‌های سنتی روزانه ۱۱.۵ مترمکعب گاز مصرف می‌کنند. تعداد این بخاری‌ها، ۲۰ میلیون است و اگر تعداد آنها را در ۱۱۰ روز زمستان ضرب کنیم، مصرف انرژی آنها معادل سه فاز پارس جنوبی است. می‌توانیم با سرمایه سه میلیارد دلار، ۱۴ میلیون بخاری را نوسازی کنیم و به اندازه یک فاز شش میلیارد دلاری پارس جنوبی، ذخیره انرژی داشته باشیم.
قیمت، ابزار مدیریت مصرف سوخت
به گفته دلاویز، ۵۰ درصد از یارانه انرژی به سه دهک ثروتمند جامعه که هزینه‌های انرژی آنها تنها ۳ درصد از هزینه‌های خانوارشان را تخصیص می‌دهد، پرداخت می‌شود، بنابراین قیمت همواره ابزاری برای مدیریت مصرف بوده است، البته در کنار این ابزار قیمتی، باید آموزش‌های فرهنگی لازم را بر همین راستا داشته باشیم. وی با اشاره به ترازنامه انرژی سال ۹۵ کشور اظهار داشت: بر اساس این ترازنامه، معادل ۳۹۶ میلیون بشکه نفت خام در سال در بخش خانگی مصرف انرژی داریم و معادل ۳۳۱ میلیون بشکه نفت خام نیز در سال، در حوزه صنعت و معادل ۳۱۹ میلیون بشکه نفت خام در بخش حمل‌و‌نقل مصرف می‌شود.
دلاویز ادامه داد: این تعداد از بشکه‌های نفت دود می‌شود و از سوی دیگر، سرانه مالکیت خودرو نیز در ایران به ازای هر هزار نفر ۲۰۰ خودرو است که رقم بالایی نسبت به سرانه مالکیت خودرو در آمریکا با ۸۰۰ خودرو از هزارخودرو و در ایتالیا با ۶۰۰ خودرو از هزار خودرو نیست؛ ضمن اینکه ۷.۸ لیتر میزان مصرف سوخت در هر ۱۰۰ کیلومتر برای خودروهای ایرانی است در حالی که این رقم برای قاره اروپا، ۵.۵ لیتر در ۱۰۰ کیلومتر است. مدیرعامل شرکت بهینه‌سازی مصرف سوخت ادامه داد: بخشی از اصلاح مصرف سوخت در بخش حمل‌و‌نقل در دست وزارت نفت بوده و بخشی دیگر در دست سایر نهادها از جمله خودروسازان است که انتظار می‌رود با سرمایه گذاری در بخش بهینه کردن مصرف سوخت خودروها، به بهینه‌سازی مصرف انرژی کمک کنند.
تجربه مالیات بر سوخت
در دنیا موفق بوده است
مدیرعامل شرکت بهینه‌سازی مصرف سوخت، در ادامه با اشاره به یارانه‌ای که دولت به بنزین اختصاص می‌دهد، گفت: دولت به بهانه دهک‌های پایین جامعه، به بنزین یارانه می‌دهد، در حالی که بسیاری از این افراد خودرو ندارند. توزیع یارانه در ایران، موفق نبوده و ما را با چالش‌های زیادی مواجه کرده است.
تجربه مالیات بر سوخت موفق بوده، اما آنچه که برای اجرای این موضوع ما را نگران می‌کند، ضمن واکنش‌ها به تغییر نرخ بنزین، عدم رعایت عدالت اجتماعی است. دلاویز با تاکید بر اینکه دولت و مجلس شورای اسلامی، برنامه‌ای برای تغییر نرخ بنزین ندارند، ادامه داد: در حال حاضر هرچه بنزین تولید می‌شود، مصرف می‌شود و بین تولید و مصرف یک مسابقه ایجاد شده است. ازسوی دیگر، بحث قاچاق مطرح است، اما زمانی که در مرز، تفاوت نرخ شدید وجود دارد، چرا نباید قاچاق صورت بگیرد؟ بنزین ثروت مردم است و در راستای تحقق عدالت اجتماعی، نحوه‌ی مصرف آن باید هرچه سریع‌تر بررسی شود.