دکتر سیده نگار موسوی*
 negar_mousavi@ymail.com

در محرم و ایام عزاداری، استفاده از ظروف پلاستیکی یکبار مصرف به طور چشمگیری افزایش می یابد و دراین روزها، شاهد نذری دادن و نذری گرفتن میان بیشتر مردم هستیم. سنتی حسنه و پسندیده که ایرانیان مسلمان و بالاخص شیعیان به آن توجه ویژه ای داشته و دارند و زمینه ساز
رونق نیکوکاری و اقدامات خیرخواهانه ای است که به شکلی گسترده در ایام سوگواری محرم رواج دارد. اما کم توجهی به برخی از نکات بهداشتی، گاها سلامتی افراد را در به جا آوردن این عمل خیر، تحت الشعاع قرار می دهد. افراد به نیت انجام عملی خیر، مبلغ زیادی را صرف تهیه ی مواد و پخت غذای نذری می کنند، البته باید ظروف مناسبی را برای این کار تهیه نمایند. مردم به غلط  فکر می کنند که این ظروف پلاستیکی بهداشتی اند، در حالی که با گسترش استفاده از این ظروف، نه تنها وضعیت بهداشت و ایمنی نذرها بهتر نشده، بلکه بدتر هم می شود. توزیع غذای نذری در ظروف پلاستیکی و یکبار مصرف به اعتقاد کارشناسان و پزشکان، به واسطه ی فعل و انفعالات شیمیایی می تواند عاملی برای ابتلای افراد به انواع سرطان ها از جمله معده و کبد باشد.
این پلاستیک ها از ترکیبات شیمیایی" پلیمر و مونومر" ساخته شده اند." پلیمر" یک ماده خنثی است و مشکلی ایجاد نمی کند،اما "مونومر ها "مواد خطرناکی هستند که در اثر حرارت از جداره ی ظرف جدا شده و وارد غذا می شوند و با آزاد شدن مونومرهای سمی و بلع آن ها و با تحریک و تاثیر بر آنزیم ها و سلول های بدن به بروز سرطان های مختلف و عوارض ناگواری برای سیستم گوارشی خواهند شد.
ظرف یکبار مصرف انواع مختلفی دارند و در بین آن ها ظروف پلاستیکی؛ بدترین نوع این دسته اند
و حرارت بالای 40 درجه پلیمر موجود در این ظروف سمی را آزاد می کند که در طولانی مدت خطرهای جدی را برای سلامت دستگاه گوارش ایجاد خواهد کرد. تا زمانی که مایعات سرد به صورت کوتاه مدت مورد استفاده قرار گیرند، استفاده از این ظروف نگران کننده نیستند. اما مشکل از آنجا پیش می آید که عزادارانی که نوشیدنی های گرم مثل چای، شیر و شیر کاکائوی داغ را به عنوان نذری انتخاب می کنند این ظروف را مورد مصرف قرار دهند، چرا که ریختن این مایعات داخل لیوان های شفاف پلاستیکی به شدت خطرناک است. زیرا ظروف پلی استایرنی شفاف که به نام (GPPS) نیز معروفند و برای تولید لیوان و ظروف یکبار مصرف بکار می روند، فقط برای مواد غذایی در دمای معمولی توصیه می شوند و نمی توان
برای مواد غذایی با حرارت بالا استفاده کرد.
نذری دهندگان می توانند با توجه به علامت های
اختصاری در کف ظرف های یکبار مصرف، به سلامت غذای نذری و جلوگیری از آسیب رساندن به سلامتی عزاداران از این منظر توجه داشته باشند. ظروفی که با علامت  PE، PP، PS نشان داده می شوند و سفید رنگ هستند، می توانند برای
بسته بندی مواد غذایی گرم و مرطوب مورد استفاده قرار گیرند ولی برای نگهداری غذاهای داغ ،مثل آش و ... مناسب نیستند. همچنین درج اعداد 1، 2، 3، 4، 5 بر روی لوازم یکبار مصرف بسیار مهم است و بیانگر نوع موادی هستند که درون ظروف پلاستیکی به کار رفته اند. هر چه این اعداد کوچکتر باشند، برای نگهداری مواد غذایی مناسب ترند و با بزرگ تر شدن آن ها، امکان مهاجرت مواد شیمیایی و مونومرها به داخل غذا بیشتر خواهد شد.
بنابراین برای توزیع غذای گرم در این روزها،
نذر دهندگان به نکات مذکور توجه نمایند و
حتی الامکان از ظروف آلومینیومی و یا گیاهی استفاده نمایند. البته با توجه به قیمت بالای ظروف گیاهی که هزینه ی تولید آن چندین برابر ظروف یکبار مصرف است، واقعا گیاهی باشد. و در نهایت اگر افراد مجبور به استفاده از ظروف پلاستیکی برای توزیع غذای گرم هستند باید مواد نذری را بعد از سرد شدن به این ظروف انتقال دهند. استفاده از ظروف یکبار مصرف پلاستیکی گیاهی ضمن حفظ سلامتی عزاداران، تجزیه پذیر بوده و به محیط زیست نیز آسیب کمتری وارد خواهد نمود. البته آموزش مردم، در تکایا ، توسط مبلغان دینی به منظور نفوذ کلام آن ها، برای عدم استفاده از ظروف یکبار مصرف پرخطر در توزیع نذورات، در این امر مهم بسیار مفید و تاثیر گذار خواهد بود.