قرار است به جوان‌ها بها داده شود. می‌گویند بازنشستگان باید جای خود را به تازه‌نفس‌ها بدهند. گفته می‌شود که بدنه مدیریتی کشور نیاز به پوست‌اندازی دارد. قانون ممنوعیت به‌کارگیری بازنشستگان تنها چند گام تا اجرایی شدن فاصله دارد. قانونی که در صورت اجرا، باعث خروج تعداد زیادی از مدیران قدیمی و ورود جوانان به عرصه مدیریتی کشور خواهد شد. به گزارش ایسنا، قانون ممنوعیت به‌کارگیری بازنشستگان برای اولین بار در جلسه علنی ۲۰ اردیبهشت ۱۳۹۵ مجلس شورای اسلامی تصویب و در
۲۹ اردیبهشت ۱۳۹۵به تأیید شورای نگهبان رسید. قانونی که تلاش می‌کرد، راه را برای اشتغال جوانان هموار کند اما با تبصره‌هایی که داشت، نتوانست در عمل، آنطور که باید تاثیرگذار باشد. تعدادی از  استثناءهای این قانون، باعث شده است تا این قانون در عمل، کارایی لازم را نداشته و با  تبدیل شدن این استثناءها به  قانون و تفسیر مجدد آن، راه  برای ابقای بسیاری از بازنشستگان در پست‌های مدیریتی نیز  هموار شود.
در نهایت کلیات لایحه اصلاح قانون منع به کارگیری بازنشستگان دوم خرداد ۹۷ با ۱۷۴ رای موافق، ۴۴ رای مخالف و ۷ رای ممتنع از مجموع ۲۳۱ نماینده حاضر در مجلس تصویب و مجلس وارد بررسی جزییات این لایحه شد، اما در زمان بررسی جزییات، به دلیل اشکالات و ایرادات این طرح و مغایرت بخش‌هایی از آن با قانون برنامه، علی لاریجانی ، رئیس مجلس خواستار ارجاع این طرح به کمیسیون اجتماعی برای بررسی بیشتر شد. نمایندگان  نیز این بار با ۱۷۱ رای موافق، ۳۵ رای مخالف و ۳ رای ممتنع از مجموع ۲۲۹ نماینده حاضر در مجلس موافقت کردند که این طرح به کمیسیون اجتماعی مجددا ارجاع شود. به این ترتیب، در جلسه نهایی پنجم تیر، بنا بر گزارش کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی کلیات طرح یک فوریتی اصلاح قانون منع به‌کارگیری بازنشستگان بنا بر اصلاحاتی به تصویب رسید.آن طور که از شواهد برمی‌آید، منع به‌کارگیری بازنشستگان مورد حمایت بیشتر مسئولان و فعالان سیاسی و اجتماعی کشور است. از مقام معظم رهبری گرفته که همواره بر اهمیت نقش جوانان تاکید داشته‌اند تا نمایندگان مجلس که به دنبال تصویب این قانون هستند. بسیاری از کارشناسان هم در اظهارات خود این قانون را تزریق خون جدید به بدنه مدیریتی کشور می دانند که می‌تواند کشور را از رخوت فعلی نجات دهد. در همه جای دنیا هم روال کار اینگونه است که مدیران باتجربه پس از گذر از سنی خاص ،حتی اگر بازنشسته نشده باشند، میدان را برای حضور جوانان خالی می‌کنند و خودشان با حضور در اتاق‌های فکر و با دادن مشاوره به مسئولان تجارب شان را در اختیار تازه ‌نفس‌ها قرار می‌دهند.البته این موضوع مانند بسیاری دیگر از اتفاقات در ایران برعکس بوده و حتی کسانی که پس از پایان خدمت خود بازنشسته شده‌اند با حضور در مناصب مدیریتی تلاش می‌کنند، همچنان به خدمت ادامه دهند! گویی پیران مدیریت ایران به جوانان اعتماد ندارند و فکر می کنند با سپردن فرمان مدیریت و نسل جدید ممکن است با توجه به کم‌تجربگی جوانان، کشور به سمت پرتگاه برود اما انگار فراموش کرده‌اند پس از پیروزی انقلاب اسلامی و زمانی که خودشان بعد از فرار مدیران پهلوی عنان کار را در اختیار گرفتند، میانگین سنی ‌شان از ۳۵ سال فراتر نمی‌رفت و اتفاقا با وجود بحران‌های متعدد از جمله جنگ تحمیلی، همین جوانان دیروز بودند که توانستند کشور را به خوبی مدیریت کرده و انقلاب اسلامی را به مرز چهل سالگی برسانند.
حالا و با گذشت چهل سال، بسیاری از آن جوانان از مرز ۷۰ سال سن گذر کرده‌اند و طبیعتا انرژی و نوآوری دهه‌های اول انقلاب را ندارند اما این بی‌اعتمادی آن‌ها به جوانان و عطش خدمت از طرفشان! همچنان ادامه دارد و باعث شده در بسیاری از موارد، کشور با گره‌های کور، رخوت و نبود خلاقیت مواجه شود. اما تصویب قانون ممنوعیت به‌کارگیری بازنشستگان شاید بتواند این گره را باز کند و تعدادی از عاشقان خدمت را به استراحت اجباری بفرستد و زمینه حضور جوانان باانگیزه و بانشاط را در سطوح مختلف مدیریتی کشور فراهم سازد.سه‌شنبه، دوم مرداد نمایندگان مجلس شورای اسلامی در جلسه علنی خود قانون ممنوعیت به‌کارگیری بازنشستگان را اصلاح و محدودیت‌های جدیدی را در این قانون اعمال و دایره به‌کارگیری بی‌ضابطه بازنشستگان در دستگاه‌های اجرایی را محدود کردند.این طرح که با ۱۹۴ رای موافق، ۳۶ رای منفی و ۲ رای ممتنع از ۲۴۰ نماینده حاضر در جلسه مجلس به تصویب رسید، تنها اجازه به‌کارگیری بازنشستگان بندهای "الف"، "ب" و "ج" ماده ۷۱ قانون مدیریت خدمات کشوری که شامل روسای سه قوه، ‌معاون اول رئیس‌جمهور، ‌نواب- رئیس مجلس شورای اسلامی، اعضای شورای نگهبان، وزرا، نمایندگان و معاونان رئیس‌جمهور هستند را می‌دهد و مشمولان بندهای "د" و "ه" را که شامل استانداران و معاونان استانداران هم‌طراز سفرا و معاونان وزرا هستند از قانون حذف شدند.
ماده واحده این طرح به شرح زیر در مجلس به تصویب رسید: «تبصره یک: به‌کارگیری بازنشستگان در سمت‌های مذکور در بندهای "الف"، "ب" و "ج" ماده ۷۱ قانون مدیریت خدمات کشوری مصوب ۸ مهر ۱۳۸۶ و همچنین به‌کارگیری بازنشستگان نیروهای مسلح با تدابیر فرماندهی معظم کل قوا صرفا در دستگاه متبوع خود مجاز است. به‌کارگیری بازنشستگان در وزارت اطلاعات تا سقف یک درصد از مجموع نیروهای شاغل رسمی این وزارتخانه در هر رده مدیریتی صرفا در وزارتخانه مذکور مجاز است. دارندگان اجازات خاصه مقام معظم رهبری، جانبازان بالای ۵۰ درصد، آزادگان بالای سه سال اسارت و فرزندان شهدا از شمول این قانون مستثنی هستند.»
گذر طرح اصلاح قانون ممنوعیت به‌کارگیری بازنشستگان
از خان شورای نگهبان
چهارشنبه ۲۴ مرداد هم سخنگوی شورای نگهبان از موافقت اکثر اعضای شورای نگهبان با کلیات طرح اصلاح قانون ممنوعیت به‌کارگیری بازنشستگان خبر داد. عباسعلی کدخدایی با بیان این‌که "طرح اصلاح قانون ممنوعیت به‌کارگیری بازنشستگان در دو جلسه هفته گذشته و این هفته شورای نگهبان مورد بررسی و بحث قرار گرفت، اکثریت اعضا با کلیات این قانون موافق بودند"، اظهار کرد: امیدواریم این قانون به زودی اجرایی شود، اما دو سوال و ابهام جدی در رابطه با این قانون باقی مانده بود که قرار شد از نمایندگان محترم جویا شوند و رفع ابهام شود و در نهایت شاهد اجرایی شدن آن باشیم. وی در پاسخ به سوالی مبنی بر این‌که "این قانون از چه زمانی در نهادهای دولتی و مرتبط اجرایی می‌شود"، گفت: اجرای قوانین به ابلاغ از سوی مجلس و رئیس‌جمهوری به دستگاه‌های اجرایی مرتبط است و پس از تشریفات قانونی و پس از رفع ابهامات انشاءا...شاهد اجرای این برنامه باشیم.سخنگوی شورای نگهبان در پاسخ به سوال دیگری در رابطه با این‌که "ابهامات مورد اشاره در این قانون شامل چه مواردی می‌شود"، عنوان کرد: در دو مورد با وضع ایرادات عبارتی روبه‌رو بودیم که امیدواریم مجلس شورای اسلامی آن را اصلاح کند. مورد دیگر مربوط به حوزه نیروهای مسلح بود که تردیدهایی وجود داشت.
جوانانِ حماسه‌ساز
نگاهی به سیر تحولات بعد از پیروزی انقلاب اسلامی نشان می‌دهد که هرگاه به جوانان اعتماد کردیم و حداقل‌ترین فضای خدمت را برای آنها میسر ساختیم، درخشان‌ترین و مبارک‌ترین رخدادها ظهور یافته است. حماسه‌های دوران دفاع مقدس و حضور شگرف جوانان در انتخابات و تعیین مسیر استقلال و بالندگی کشور از جمله مصادیق آن است.نگاهی دقیق به عملکرد این ۴۰ سال حاکی از آن است که کارنامه مدیریت جوانان در تدبیر امور همواره از دوران زعامت نسل پیشین خود پربارتر و باشکوه‌تر بوده، تلاش و مدیریت جوانان با اکسیری به نام امید همراه است که موتور محرک خلاقیت و تحول‌آفرینی است. این امید از جنس خوش‌خیالی نیست بلکه از جنس باور و تغییرات سازنده است.اگر در حال حاضر کشور ما در مسیر توسعه پایدار درون‌زا با ابرچالش‌های اقتصادی، سیاسی و زیست‌محیطی مواجه است، بی‌شک با اتکاء به جوانان راهگشا خواهد بود، اما متاسفانه اکنون اگر بگوییم چالش‌های پیش روی کشور ریشه در بی‌توجهی به ظرفیت و سرمایه عظیم انسانی به‌ویژه جوانان کشور است، سخنی به گزاف نگفته‌ایم.فراکسیون جوانان مجلس شورای اسلامی با باور به امکان اصلاح روندهای غلط موجود در بهره‌گیری از اندیشه و توان مدیریتی جوانان همت خود را معطوف به تبیین و تقنین و تسهیل این مهم کرده است. یکی از مهم‌ترین اقدامات در این زمینه طرح ممنوعیت به‌کارگیری بازنشستگان در نظام اجرایی است که
پس از کش و قوس فراوان و متاسفانه مقاومت فراوان تصویب شد. فراکسیون جوانان مجلس شورای اسلامی امیدوار است و انتظار دارد با اجرای  آن
از سوی دولت محترم تحولی سازنده در راستای چابک‌سازی و پویاسازی نظام مدیریتی کشور ایجاد شود.»
نکته جالب این بیانیه اظهار تاسف به دلیل مقاومت عده‌ای در مقابل این قانون است. در این مدت مدیران و اطرافیان شان با لابی گسترده تلاش کرده‌اند ، جلوی تصویب و اجرای این قانون را بگیرند که دلیل این اقدام آنها، شاید چندان نیاز به توضیح نداشته باشد. به هر حال شیرینی مدیریت چیزی نیست که به این راحتی از زیر زبان عده‌ای که حتی بازنشسته شده اند، برود و بعضی از این مدیران تلاش خود را می‌کنند یا این قانون به سرانجام نرسد یا راهی برای دور زدن آن پیدا کنند تا همچنان بر مناصب خود باقی بمانند. در همین زمینه محمدمهدی تندگویان ،معاون ساماندهی امور جوانان وزارت ورزش و جوانان در دوم مرداد تصریح کرد: گفته می‌شود نزدیک به ۱۷ استاندار که این لایحه موجب بازنشستگی‌شان می‌شود، فشارهایی را بر نمایندگان برای جلوگیری از تصویب اصلاح قانون منع به‌کارگیری بازنشستگان وارد کرده‌اند. با توجه به اینکه ممکن است استانی در مجلس نزدیک به ۱۹ نماینده داشته باشد، ممکن است این فشارها تبدیل به مانعی
بر سر راه تصویب این لایحه شود. با این وجود امیدواریم نمایندگان مجلس در کنار جوانان بمانند و به خواسته آنها جامه عمل بپوشانند.اما نکته امیدوارکننده استقبال بسیاری از نهادهای کشور از این قانون است. مثلا در دوم مرداد، شهردار تهران در حاشیه اختتامیه نخستین دوره رقابت‌های نشاط سالمندی از آمادگی این نهاد برای اجرای قانون ممنوعیت به‌کارگیری بازنشستگان خبر داد و گفت: آمادگی داریم قانون ممنوعیت به‌کارگیری بازنشستگان را در شهرداری تهران اجرا کنیم. من بارها از نمایندگان مجلس خواسته بودم این کار حتماً انجام شود.
در همین رابطه نایب‌رئیس کمیسیون شوراها و امور داخلی کشور در مجلس در هشتم مرداد گفت: با اجرایی شدن قانون منع به‌کارگیری بازنشستگان خونی جدید در رگ مدیریت کشور تزریق می‌شود و فضا را برای استفاده از ظرفیت‌های جوانان مهیا می‌سازد.سیدحمیدرضا کاظمی در ادامه بیان کرد: نسل اول انقلاب همچنان در بدنه مدیریتی کشور باقی مانده‌اند در صورتی که جوانان خوش‌فکر و تحصیلکرده و توانمند در پشت سر این مدیران جای گذاشته شده‌اند. مجلس به این نتیجه رسید که باید خونی جدید در رگ مدیریت کشور تزریق شود و فضا برای روی کار آمدن جوانان فراهم شود.وی اضافه کرد: با اجرایی شدن این قانون جوانان امیدوار خواهند شد که دولت به آنها نیاز دارد و از ظرفیت آنها استفاده خواهد کرد. با اجرایی شدن این قانون جوانان با ذوق و انگیزه و توانمند در جایگاه‌های مدیریتی کشور قرار می‌گیرند. مجلس به دنبال ایجاد فضای جدید در مدیریت کشور است.
1800 مدیر در صف بازنشستگان
گفته می‌شود با اجرای قانون ممنوعیت به‌کارگیری بازنشستگان بیش از 1800 مدیر دولتی مجبور به ترک پست خود خواهند شد. این تنها در سطوح کلان مدیریتی است و این عدد می‌تواند در سطوح پایین‌تر بیش از این‌ها هم بشود که می‌تواند برای بسیاری از جوانان ایجاد امید و انگیزه کند. البته برخی دستگاه‌ها در آماری که ارائه می کنند ارقام بسیار پایینی دیده می‌شود اما به اجرایی شدن قطعی این قانون مشخص خواهد شد که در هر دستگاه چند نفر باید جای خود را به جوان‌ترها بدهند.
حال باید دید که پس از رفع ایرادات شورای نگهبان در مجلس شورای اسلامی این قانون چه زمانی از سوی رئیس‌جمهور ابلاغ می‌شود و آیا واقعا عزمی جدی برای خروج مدیران پا به سن گذاشته و حضور جوانان با انگیزه در عرصه مدیریتی کشور وجود دارد یا آنگونه که عده‌ای زمزمه می‌کنند از الان برخی دستگاه‌ها به دنبال راه فراری از این قانون هستند تا مثل بسیاری از قوانین که اگر اجرا شوند، می‌توانند مشکلات زیادی را از پیش روی کشور و مردم بردارند، عده‌ای از حالا به دنبال فرمالیته کردن این قانون هستند. شاید مجلس و قوه قضاییه در این زمینه باید دقت بیشتری داشته باشند تا شاید با کنار رفتن برخی مدیران بازنشسته که کارآمدی خود را هم از دست داده‌اند، شاهد تزریق خون تازه‌ای بر رگ‌های پیر مدیریت کشور باشیم.
برگرفته ازگزارش خبرنگارایسنا: آرین افخمی