 امین رشیدی*
  AMIN_RASHIDI@YMAIL.COM
نوسانات شدید بازار از نرخ ارز گرفته تا بالا رفتن قیمت طلا و سایر مسائل اقتصادی کشور و منطقه باعث گشت تا موضوع ارزش پول ملی ، حفظ و صیانت از آن به منظور حفظ ثبات اقتصادی کشور تبدیل به مسئله ای مهم و دغدغه فکری بسیاری از فعالان حوزه اقتصاد شود. عده ای از افراد ارزش پول ملی را تنها به نرخ ارز وابسته دانسته و حال آنکه ارزش پول ملی متاثر از عوامل گوناگونی از جمله نرخ ارز، تورم، سود بانکی و ... می باشد. عواملی پیچیده و زنجیره وار، به هم وابسته که هر یک با تغییر خود، دیگری را تحت تاثیر قرار می دهد. در واقع پدیده های اقتصادی به مانند دومینویی هستند که بر یکدیگر تاثیر می گذارند.
در تبیین معنی ارزش پول ملی می توان بیان کرد ، ارزش پولی یعنی قدرت خرید. اگر قدرت خرید ریال در یک دوره ی زمانی مشخص ثابت بماند، می توان بیان کرد که ارزش پولی ملی ثابت مانده است و اگر در این بین قدرت خرید ریال کاهش یابد، مفهوم کاهش ارزش پولی ریال است.به بیان جامع تر و دقیق تر این نکته، با مطالعه شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی میسر می گردد. این همان شاخصی است که بانک ها همه ساله تغییرات آن را تحت عنوان نرخ تورم در کشور محاسبه می کنند. کاهش ضریب این ارزش، مسلما خبر از مشکلات و چالش های اقتصادی کشورهاست. به عبارت دیگر، زمانی که پول نسبت به کالاهای دیگر بی ارزش می شود: نه تنها عرضه پول افزایش می یابد،
تقاضا برای سایر کالاها، افزایش می یابد. بنابراین هنگامی که تورم در ایران ده برابر کشور دیگری باشد، ارزش ریال نسبت به کشور هدف در یک سال به میزان ده برابر کاهش یافته و به اصطلاح کاهش ارزش پول گفته می شود.
به همین علت ارزش پول را ازدو منظر مورد بررسی قرار می دهند: اول مسائل داخلی و ارزش دارایی های بانک مرکزی و دیگری از جهت نرخ برابری با پول های خارجی (ارز). ارزش پول ملی امری اتفاقی و تصادفی نیست. البته باید مدنظر قرار داد که یکی از مهم ترین وظایف بانک های مرکزی در سراسر جهان، حفظ ارزش پول ملی است. یعنی بانک های مرکزی وظیفه دارند، سیاست هایی را اعمال کنند که قدرت خرید پول ملی کاهش نیابد.
در این بین هم بسیاری از کارشناسان بر این عقیده اند که برای افزایش و تقویت ارزش پولی در کشور باید از اقتصاد نفتی رها شد و در کنار آن حمایت از تولید ملی را در راس امور کشور قرار داد. از آن جایی که اقتصاد ایران طی سال های زیادی وابسته به نفت و ارز حاصل از آن بوده، ارزش پول ملی ریالی ناشی از دوپینگ حاصل از آن بوده است.حال پول ملی زمانی ارزشمند است که به جای واردات، با تولید و تلاش مستمر بازار های
داخلی را پوشش داده و در همین راستا در صورت هدایت نقدینگی به بخش صنعت و تولید، تحقق پیشرفت اقتصادی کشور ممکن خواهد بود.

 البته در بسیاری از کشورهای مطرح و موفق دنیا همچون چین و یا ترکیه،استفاده از کاهش ارزش پول ملی، به عنوان یکی از سیاست های مدرن پولی، با کاهش بهای پول کشورشان و همزمان افزایش صادرات کالاهای تولیدی خود، ارزآوری خود را افزایش دادند. البته باید توجه داشت که این سیاست در صورتی نجات بخش اقتصاد کشورها خواهد بود که کشور صادرات محوری را الگوی کاری خود قرار داده باشد. صادراتی که به جای تکیه بر منابع نفتی، مولد محور بوده و مسئولین مربوطه در تحقق این امر کوشا باشند.